Ho do phế nhiệt là chứng bệnh hay gặp ở
trẻ. Theo Y học cổ truyền nguyên nhân phần nhiều, do trẻ vốn người nóng
hay ăn thức ăn khô cay nóng, đi chơi ngoài nắng nóng lâu cảm nhiễm nhiệt
tà khí gây phế nhiệt sinh ho do phế nhiệt. Bệnh thường biểu hiện ho
cơn mặt đỏ cuống họng khô, ho khan, đàm vàng ít, mũi đặc có màu vàng
hoặc xanh. Đại tiện táo, nước tiểu vàng. Phế nhiệt để lâu không chữa
khỏi thì bệnh ngày càng nặng thêm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe trẻ.
Theo y học hiện đại ho do phế nhiệt thuộc hội chứng phổi nhiễm vi khuẩn, vi rút qua đường hô hấp sinh bệnh ho sốt…
Sau đây là một bài thuốc đông y thường dùng chữa ho do phế nhiệt.
1. Nếu biểu hiện ho luôn luôn, đại tiện khó, tiểu vàng, ho khan..do phế nhiệt…Nên dùng bài TẢ BẠCH TÁN gia giảm:
“Tiền Ất Phương”
Tang bạch bì 14g
Xuyên bối mẫu 10g
Cát cánh 10g
Mạch môn 12g
Bạch linh 14g
Hoàng cầm 9g
Địa cốt bì 8g
Tri mẫu 8g
Bạc hà 8g
Cách dùng: Các vị thuốc trên tán bột mịn cho thêm bột gạo tẻ trộn đều,
mỗi lần dùng 8 - 16g, hoặc sắc nước uống trước bữa ăn. Có thể dùng thuốc
thang theo liều lượng trên gia giảm.
Tác dụng: thanh tả phế nhiệt, bình suyễn, chỉ khái. Trị các chứng ho khan, ho cơn, cầu táo, tiểu vàng….
Diễn giãi:
-Tang bì vị quân, thanh túc phế khí.
- Địa cốt, Tri mẫu, Hoàng cầm thanh giãi nhiệt tà.
- Bạc hà, Cát cánh tiết phong khu tà.
- Cam thảo, Mạch môn hòa vị.
- Xuyên bối hóa đàm.
2. Nếu ho khan đại tiện rắn, tiểu vàng.. do nhiệt bí… phép trị: thanh nhiệt thông tiện.. nên dùng Bài: LƯƠNG CÁCH TÁN gia giảm:
“Cục Phương”
Cát cánh 4g
Tang bì 4g
Hoàng cầm 4g
Đại hoàng 4g
Liên kiều 4g
Mang tiêu 4g
Cam thảo 4g
Chi tử 4g
Bạc hà 4g
Trúc diệp 4g
Cát cánh 3g
Tang diệp 4g
Cách dùng: Sắc nước cho ít mật ong uống. nếu trẻ lớn có thể dùng liều gấp đôi.
Tác dụng: thanh nhiệt tích ở thượng và trung tiêu đồng thời thông tiện. trị ho đau họng táo bón nước tiểu đỏ
Diễn giãi:
Bài lương cách tán có công dụng thanh giải
tích nhiệt, gia Cát cánh để tải dược về tạng phế, Tang bì thanh phế
hoả. Nếu ho phế nhiệt đại tiện rắn nên dùng bài này, nếu đại tiện thông
lợi nhiệt lui thì ho tự nhiên khỏi.
3. Nếu ho lâu ngày, ăn ít, bụng dầy, cầu lỏng… do phế tỳ hư… nên dùng bài…SÂM LINH BẠCH TRUẬT TÁN gia giảm:
“Cục Phương”
Nhân sâm 8g
Bạch truật 8g
Phục linh 12g
Biển đậu 14g
Ý dỹ 14g
Sơn dược 14g
Liên nhục 10g
Trần bì 10g
Sa nhân 4g
Cát cánh 8g
Chích thảo 4g
Cách dùng: Các vị tán nhỏ mỗn lần uống 4g. hoặc sắc uống ngày một thang.
Tác dụng: Bổ
khí, kiện tỳ, thẩm thấp, hòa vị, trị tỳ vị hư, ho đàm lâu ngày, ăn ít
đại tiện lõng cơ thể mệt mỏi thuộc thể tỳ phế khí hư, dùng bài thuốc này
đều có kết quả tốt.
Hoặc dùng Bài: DƯỠNG PHẾ THANG gia giảm:
“Trương Hoán Phương”
Tây dương sâm 8g
Kinh thạch hộc 12g
Mạch đông 12g
Thiên hoa phấn 12g
A giao 4g
Cách dùng: Sắc 3 bát lấy 1 bát chia làm 3 bận uống.
Tác dụng: bổ phế khí, sinh tân dịch.
Dẫn giải
Bài này toàn những vị sinh tân bổ âm,
dưỡng phế. Cốt để bồi bổ cho khí khỏi hư. Phế nhiệt sinh ho, âm dịch tất
bị thương tổn, khỏi bệnh rồi nên dùng bài này để bổ phế và bồi bổ sức
lực.